Dünya genelinde son derece yaygın bir gidişattır.
Sığır Tenyası Taenia saginata
Etle alınan tenya larvaları olgunlaşmamış tenyalar insan barsaklarında olgun hale gelebilirler ve breyleri 4-6 metreye ulaşabilir.
Tenya hastalığı genelde her hangi bir belirtiye neden olmaz. Birey kendisinde tenya olduğunu genelde dışkısında tenyaları görünce fark eder, özellikle de hareketli parçacıkları.
Nadiren karın üst bölgesinde ağrı, ishal, bulantı, kilo kaybı görülebilir. Bazen apendiks, safra kanalları ve pankreas kanalında tıkanıklığa neden olabilirler.
Dışkıda asalağın yumurta ve boğumlarının görülmesi ile tanı konur. Taenia saginata nın hareketli parçaları dışkıda görülebilir. Asalak yumurtalarını makat etrafında toplayabilmek emeli ile kullanılan selofan byemin usulü ile %85-95 hastada tanı konulabilir.
Tenya hastalığı, ilaçlarla ve genelde tek doz kullanılarak rehabilitasyon edilebilir. En çok kullanılan ilaç niclosamide faktör maddeli ilaçlardır.
Domuz Tenyası Taenia solium
Uzunluğu takribî olarak 5 metre etrafındadır. Ülkemizde yaygın olmamakla birlikte dünyada çok yaygındır.
Sığır tenyasından değişik olarak beyin, kalp, göz, akciğer, cilt altı ve adalelerde kist yaradılışına neden olabilirler: Domuz tenyası bulunan erişkinler ve çocuklar şayet yeter derecede hijyene dikkat etmezlerse, dışkılama sonrası elleri ile makattaki yumurtaları alarak yutarlar. Bu yumurtalar barsaklara eriştiğinde içlerinden larvalar çıkar ve dokulara geçerek kister oluştururlar. Şayet larvalar beyne erişirse epileptik hücumlar havale ? ve öteki asapsal problemlere neden olabilirler. Bu gidişata cysticercosis ismi verilir.
Öteki belirtiler sığır tenyasında olduğu gibidir.
Dışkıda yumurta ve larvaların görülmesi ile tanı konabilir. Ayrıca radyolojik tahlillerde kistler görülebilir. Cilt altındaki şişliklerden yapılan biyopsi ile de tanı konulabilir.
Rehabilitasyonda tek doz niclosamide kullanılır. Kist oluşan vaziyetlerde rehabilitasyon cerrahidir.
Balık Tenyası Diphyllobothrium latum
Bazı tatlı su balıkları ve som balığı Diphyllobothrium latum ismi verilen tenya bulaştırabilirler. Genelde tuzlanmış, ham veya iyi pişmemiş balık eti ile berişir.
Bunların uzunlukları 3-10 metre uzunluğunda olabilir.
Bu asalaklar barsağa tutunurlar.
Dişi asalak günde 1 milyondan fazla yumurta çıkarabilir.
Karın ağrısı, karın krampları, kusma, kilo kaybı ve Vitamin B12 beceriksizliği ve makrositer kansızlık gelişebilir.
Dışkıda bol ölçüde bulunan yumurtaların tespit etilmesi ile tanı konur.
Rehabilitasyonda tek doz niclosamide kullanılır.
Tenyalardan Korunma
Etlerin yeterli ölçüde pişirilmesi tenya larvalarını parçalar. Tuvaletten sonra yeterli el devireme ve her zaman uygun hijyen hastalığın dağılmasını önler.
