Aile Danışmanı

Obsesif kompulsif bozukluk (okb) durumları nelerdir?

Obsesyon ve kompulsiyon durumlarının oluşmasıyla görülen bu rahatsızlık Türkçeye “takıntı ve zorlantı” olarak çevrilmiştir. Halk ortasında da takıntı, vesvese, paklık hastalığı üzere isimlerle bilinir. Ruhsal bir rahatsızlık olan bu takıntı bozukluğunun iki evresi bulunmaktadır. Bunlardan birincisi Obsesyon; bireyin iradesi dışında gelişen ve oluşmasına pürüz olamadığı, daima tekrar eden rahatsız edici imgeler yahut manzaraların zihninizde belirmesi yahut duymak istemediği sesleri işitiyor olması durumudur. İkinci evresi Kompulsiyondur; meydana gelen obsesyonu gidermek ve yaşadığı korkuyu azaltmak ismine kişinin gerçekleştirdiği ritüellerdir. Bu ritüeller zihninde istemsiz olarak meydana gelen fikir yahut imgelerin giderilmesi için yapılan sayı sayma, dua etme, bulunduğu bölgeden uzaklaşma üzere tavırlardır. Obsesif kompulsif bozukluğun (OKB) birbirinden farklı birçok belirtisi bulunmaktadır. Genel çizgileriyle bir takıntı hastalığı olan OKB, bu rahatsızlığa sahip olan şahıslarda farklı bahislerde kendisini gösterebilir. Yaygın olarak görülen OKB tipleri şunlardır;

BULAŞMA: Bu obsesyon cinsine sahip şahıslarda titizlik ön plandadır. Kendisine dışarıdan rastgele bir mikrop ya da pisliğin bulaşabileceğini düşünen kişi, kendini daima pak hissetmek ister ve temas halinde olduğu objeleri, içerisinde bulunduğu ortamları daima temizleme muhtaçlığı duyar. Bireyin daima paklık yapması ve şahsî paklığını gerek olmamasına karşın tekrar tekrar yapıyor olması paklık kompulsiyonuna yol açar. Böylece kişi OKB rahatsızlığına yakalanmış olur.

KUŞKU: Bu obsesyon tipi bireyleri yapması gereken bir durumu yapıp yapmadıklarıyla alakalı kararsızlıklara düşürür. Örneğin, kapının kilitlenip kilitlenmediği, ocağın kapatılıp kapatılmadığı üzere kanılara bu obsesif telaşa sahip bireylerde ağır olarak rastlanır ve tıpkı şeyi tekraren denetim ederler. Bu durum kuşku obsesyonun kompulsiyonudur. Hayatı önemli manada zorlaştıran OKB rahatsızlıklarından birisidir.

SİMETRİ: Şahıslarda bulundukları etrafın bir nizama sahip olması ihtiyacını oluşturan obsesyon çeşididir. Kompulsiyon olarak her şeyi bir nizama sokmak isterler ve onların etraflarındaki tüm objeler simetrik bir algıya nazaran konumlandırılmıştır. Dağınıklık ve düzensizlik en rahatsız olacakları durumlardır.

DİNİ: Bu obsesyona sahip kişilerdeyse ibadetler esnasında oluşan yanlış kanılar ve imgelerle müsabaka hali aktiftir. İbadet sırasında küfür etme, cinsel içerikli olguların göz önüne gelmesi üzere durumlarla karşılaşılır. Bu durumdaysa kişi kendini günaha girmiş hisseder ve durumla ilgili olarak bir sorumluluk hissi oluşur.

CİNSEL: Bireylerin aile yakınlarına yahut yakın etrafından birisine cinsel bir istek duyar mıyım telaşıdır. Sapkın hislere kapılma korkusu yoğunluktadır. Yakınından bir bireyle cinsel olarak beraberlik hakkındaki imgeler zihinde yer edebilir. Bu obsesyona sahip şahıslar yakınlarıyla yalnız kalmaktan çekinirler, yakınlarına karşı samimi davranışlar sergileyemezler. Kompulsiyon olarak geliştirdikleri bu tavırlar onları yakın etraflarından uzaklaştırır ve toplumsal ömürlerini kısıtlar.

TOTEM: Ekseriyetle uygun dileklerin gerçekleşmesi için kültürel inanışların getirdiği bir durum için öteki durumdan umut duyma ritüeli birtakım OKB hastalarında başa gelebilecek berbat durumların engellenmesi için yapılması kural olan aktiviteler olarak görülür. Örneğin her gün meskenden çıkarken paspasa değmeden giderse başına makûs bir olayın geleceğini düşünen bir kişi bunu takıntı haline getirerek her gün tekrarlar.

OKB rahatsızlığının öbür birçok ruhsal rahatsızlık üzere kesin bir nedeni yoktur. Genetik transferin, serotonin hormonun salgılanmasında oluşan bir düzensizliğin, çocukluk çağında yaşanan travmaların, en kıymetlisi kişilik özelliklerinin bu rahatsızlığın oluşmasında tesirli olduğu düşünülmektedir. Bilişsel davranışçı terapiler yardımıyla yahut ilaç tedavileriyle önemli oranda azaltılabilen bir rahatsızlıktır. Son olarak obsesyon vakit zaman birden fazla insanın başına gelebilecek bir durumdur. Bu durumun bireyde önemsenmesi ve takıntı haline gelmesi durumunda OKB oluşur.