Sık görülmesi ve yüksek oranda vefata yol açması sebebi ile kanser bir millet sıhhati sorunudur.Türkiyede her sene takribî 100.000 kanserli hasta, 35.000-40.000 vefat bildirilmektedir.
Tanı imkânlarının büyümesi,değişik sağlık meselelerinin analiz etilmesi,vasati yaşam vaktinin uzaması,etrafsal kanser etmenleri ile temasın çoğalmış olması bu sualin ehemmiyetini daha da artırmaktadır.
Kanserin rehabilitasyonunda son senelerde ehemmiyetli büyümeler olmuştur.Erken tanı ve rehabilitasyonda büyük verimlerinin bilinmesi için doğru ve yönlendirici balakalarla cemiyet aydınlatılmalıdır.
Dokuları ve böylece uzuvları oluşturan hücreler hakimiyetsiz artarak kanseri başlatırlar.Bir hastalık oluşturması için ise,hücre türüne göre farklılık göstererek vasati 15-20 sene vakit geçer.Halen sebebi ve oluş mekanizması bütün bilinmeyen kanserin belirti,bulgu ve rehabilitasyonları da cinsine göre değişmektedir.Kanser berişici bir hastalık değildir.
En sık görülenler: Ten, akciğer, meme, sindirim ve yapım sistemi kaynaklı kanserlerdir.
Erkeklerde akciğer, bayanlarda meme kanseri sıktır.Kalp ve damar hastalıklarından sonra en sık ikinci vefat nedenidir.Ülkemizdeki 0-1 yaş grubu dışındaki her 10 vefattan bkocamanın sebebi kanser olmaktadır.
Kanser rehabilitasyonunun pahalılığı da sosyo-ekonomik mesele yaratmaktadır.Bilgi yetersizliği,fobi, önemsememe sebebiyle tanı gecikmekte ve rehabilitasyon eforlaşmaktadır İnsanlar,bilimsel olmayan rehabilitasyonlar sınadığında ise sağlık hakimiyetlerinden uzaklaşmaktadırlar.
Birincil korunma: Kanser yapıcı tesirleri bilinen maddelerden korunmadır.
Bunlar; tütün ve tütün mahsulleri, uzun süreli fazla ölçü içki, fazla derecede güneş ışığı teması, tuzlu-nitritli salamura gıdalar, katran-asbest-vinil klorürlü mesleksel temaslardan sakınılmasıdır.
Ayrıca; ışınım,virüslersiğil,sarılık ve AİDS.gibi ve ailevi geçiş gösterebilen birden çok sebebe bağlı hastalık olarak görülmektedir.
Kanserde ilk belirtiler:
– Dışkılamada ağrı,kanama,kabızlık kalın barsak kanseri
– İdrardan kan gelmesi idrar yolları kanserleri
– Kanlı balgam akciğer kanseri
– Bedende büyüyen şişlikler meme,lenf bezleri v.b.kanserler
– İyileşmeyen yaralar ten kanseri
– Ben ve siğillerde süratli büyüme,renk farklılıkları habis melanom
– Açıklanamayan zayıflama
İkincil Korunma: Erken tanı:
Şikayet ve belirti olmadan iki sene erken tanı imkânı vardır.
– Meme kanserlerinde bayanların belirli aralıklarla kendilerini hakimiyet etmesi,
Radyolojik analizmamaografi,ultrasonografi %30 vefatları eksiltir.
– Rahim kanserlerinde rahim ağzından alınan sürüntü misallerinin mikroskop tahlili sitoloji rehabilitasyon uğrunu artırır.
– Solunum sisteminden balgam, idrar yollarından ve beden akışkanlarından alınan misallerin,son senelerde ise radyolojik muayeneler ultrason ve tomografi eşliğinde iğneyle hücre elde edilmesi ve bunların sitolojik analizleri kanser tanısında basitlik gösterir.
– Hepatit Bsarılıkvirüsü bakılarak aşı uygulanması ile karaciğer kanseri tehlikeyi azaltılmaktadır..
Kanserin Tanısı:
Biopsi ve ve histopatolojik analiz ile yapılır.
Kanserli veya kuşkulu doku misali,başka sebeple yapılan operasyon oyunları mikroskopik incelenmelidir.
Muayene,tanının temel basamağı olup kan misalleri biyokimyası,röntgen analizleri, endoskopik usulleri birlikte kullanılmalıdır.
Tanı ve rehabilitasyonda hasta-hasta yakını-uzman hekimler iş birliği gerekmektedir.Kanser rehabilitasyonu imkânsız bir hastalık olarak görülmemelidir.Kuşkulanılan gidişatlarda ve belirli aralıklarla doktora başvurulmalıdır.
Prof.Dr.Nusret Erdoğan Patoloji Uzmanı
