ÇILGIN DANA HASTALIĞI

İngiltere de ilk olarak 1986 senesinde patlak veren ve sığır etinden insanlara da geçebileceği kabul edilen Çılgın Dana hastalığının başlıca sebebinin hayvancılığın bir sanayi haline geldiği Avrupa da sığırların ot yerine etle beslenmesi olduğu sanılıyor. Avrupa ülkelerinde et ve süt hayvanları ucuz ve karlı olduğu bahanesiyle, giderek artan şekilde, nebatsal yemler yerine kemik tozu ve insan tüketiminde kullanılmayan artık etlerden yapım edilen yemlerle besleniyor. Bir Hayli bilim adamı natürel beslenme şekline aykırı bu perhizin riskli hayvan hastalıklarının yayılmasına neden olduğunu düşünüyor.

BSE

BSE, Bovine Spongioforme Encephalopathie sözcüklerinin kısaltılması. Türkçesi: Sığırların beyinlerinde süngerimsi şekilde dejeneratif farklıların oluşmasıyla keskin hastalık. Hastalığa tutulan sığırların hareketlerinde anormallik olduğu için, bu hastalığa ulus arasında “çılgın dana” hastalığı denildi.

BSE’NİN KÖKENİ

Çılgın dana hastalığına çok benzeyen ve yalnızca koyunlarda görülen Scarpie hastalığı, takribî 250 yıldır öğreniliyor. Bu hastalık, öteki hayvan cinslerine bulaşabiliyor. Scarpie hastalığından can vermiş bir koyun, sığırlar için hazırlanan yemlere katkı maddesi olarak kullanıldığında, hastalık sığırlara bulaşıyor.

BSE’NİN SIĞIRLARDAKİ BULGULARI

Hastalığın ilk bulguları genellikle bulaşma tarihinden 4-6 sene sonra görülüyor. İlk bulgular, hayvanın temas sırasında çok korkması, dişlerini gıcırdatması ve saldırgan tavırlar göstermesi. Hastalığın ileri düzeyinde sığırlar, burunlarını ve böğürlerini anormal bir şekilde yalar, kulak hareketleri süratlenir, baş ve kulakların duruşu anormalleşir. Hayvanlar çok fazla titrer ve bacaklarını hakimiyet edemezler. Çok kaşındıkları için, genellikle kafa tenleri yaralanmıştır. Sığırlar, hastalığın son aşamasına doğru düşer ve felç olur. Hastalığın başladığı tarihten 2-3 ay sonra da can verirler.

BSE İNSANA NASIL BULAŞIR?

BSE hastalığının insanlara da bulaştığı öğreniliyor. BSE’nin insanlarda görülen şekli sıradan Creutzfeldt-Jakob hastalığına çok benziyor. Creutzfeldt-Jakob hastalığı ilk defa 1920’li senelerde iki Alman Nörolog tarafından tarif edilmişti. Bu hastalık, insanlarda basmakalıpta 60 yaşından sonra görülüyor. Sıradan Creutzfeldt-Jakob hastalığının sebepleri hala öğrenilmiyor. Son zamanlarda genç insanlar da Creutzfeldt-Jakob hastalığının bulgularına çok benzeyen bir hastalık sebebiyle hayatını kaybedince, bilim adamları, BSE’nin insanlara da bulaştigi neticesine vardilar.

CREUTZFELDT-JAKOB HASTALIGININ BELIRTILERI

Hastaligin ilk bulguları bitkinlik, uyku bozuklugu ve iştahsizlik. Hastalar, dizlerinde agri sezer ve hareketlerini hakimiyet etmekte zorlanirlar. Ardindan hafiza kaybi başlar. Hastaligin son safhasinda istem dişi adale hareketleri hastayi yataga düşürür ve hasta yataginda vefatı bekler. Creutzfeldt-Jakob hastaliginin bütün teşhisi ancak otopsiyle yapiliyor. Otopside, hastanin beyninin süngerimsi bir şekil aldigi görülür.

HASTALIGA TUTULMAMAK IÇIN NELER YAPMALI?

BSE hastaligina en fazla Ingiltere’de yetiştirilen sigirlarda ve orada üretilen yemlerde rastlandigi için, Ingiltere’den ithal edilen koyun ve dana eti alınmamalıdır.

Bilim adamları, hastalıklı sığırlardan yapılan süt mahsullerinde ve et suyu tabletleri gibi mahsullerde çok az sayıda virüs bulunduğu için, hastalığın bu mahsullerden bulaşmasının olası olmadığı görüşünde.

Beyin, dalak ve omurilik kapsayan mahsuller ise çok riskli. Sığır dokuları kapsayan kozmetik mahsullerinin de riskli olmadığını belirten bilim adamları, her olasılığa karşı nebatsal maddelerden yapılan mahsullerin seçim edilmesini öneriyor.

BSE VEYA CREUTZFELDT-JAKOB HASTALIĞININ REHABİLİTASYONU

İlaç rehabilitasyonu şu an mevcut değil.

BSE HASTALIK ZİNCİRİ NASIL KIRILIR?

Scarpie hastalığı sebebiyle can vermiş koyunların, hayvan yemi olarak kullanılmaması gerekiyor.

Hasta Olan sığırlar hemen kesilmeli ve yakılmalıdır.